Khi vừa tiếp cận với hệ thống giáo lý Theravāda, rất nhiều người nghe đến cụm từ “Tam Tạng Kinh Điển” thường cảm thấy e ngại vì sự đồ sộ và phức tạp. Phải chăng đây là nội dung quá tầm đối với người cư sĩ bình thường. Tuy nhiên, nếu tiếp cận đúng phương pháp, chúng ta sẽ thấy Tam Tạng vô cùng gần gũi. Nó giống như bản đồ tổng thể của con đường tu tập, được chia ra để người học không bị lạc.
Khám phá định nghĩa về Tam Tạng
Xét theo nghĩa đen, Tipiṭaka hay Tam Tạng chính là “ba chiếc lồng” hay “giỏ”, hàm ý ba nhóm lớn để chứa và hệ thống hóa lời dạy của Đức Phật.
Ba Tạng đó là:
Bộ Tạng Luật (Vinaya Piṭaka)
Tạng Kinh (Sutta Piṭaka)
Bộ Tạng Vi Diệu Pháp (Abhidhamma Piṭaka)
Trong Phật giáo Theravāda, toàn bộ kho tàng kinh điển này được gìn giữ qua ngôn ngữ Pāḷi, và được công nhận là bộ giáo điển nguyên sơ, có tính hệ thống và sát thực nhất với lời dạy ban sơ của Đức Phật.
Tìm hiểu Tạng Luật – Khung sườn của kỷ luật tâm linh
Dù đối tượng chính của Tạng Luật là chư Tăng Ni, nhưng sự hiểu biết về Luật sẽ giúp người tại gia tu tiến rất chắc chắn.
Giới luật thực chất không phải để gò bó con người, mà mục tiêu là:
Giữ đời sống thanh tịnh
Giảm xung đột, rối ren
Xây dựng không gian lý tưởng để nuôi dưỡng Định và Tuệ
Có thể hiểu đơn giản:
Tạng Luật chính là hàng rào bảo vệ cho hành động và ngôn từ
Người mới bắt đầu chỉ cần nắm vững những nguyên tắc cơ bản:
Mối quan hệ nhân quả trong mọi việc làm
Tôn trọng giới hạn
Sống có kỷ luật và trách nhiệm
3. Tạng Kinh – Trái tim của lời Phật dạy
Đối với đa số Phật tử, Tạng Kinh chính là phần giáo lý thân thuộc nhất.
Bộ tạng này tổng hợp:
Các bài thuyết pháp của Đức Phật
Đối thoại với đệ tử, vua chúa, cư sĩ, ngoại đạo
Các hướng dẫn cụ thể về Tứ Diệu Đế: khổ, tập, diệt, đạo
Toàn bộ kinh văn được tổ chức thành 5 bộ Nikāya chính:
Có kinh dài, kinh trung, kinh ngắn
Có kinh rất thực hành (như Kinh Pháp Cú, Tứ Niệm Xứ)
Nhiều bản kinh tập trung tháo gỡ các vấn đề thiết thực của con người
Một cách khái quát:
Tạng Kinh = con đường được chỉ rõ bằng lời nói, ví dụ và kinh nghiệm sống
Lời khuyên cho hành giả mới là nên khởi sự từ Sutta Piṭaka.
Tìm hiểu Tạng Vi Diệu Pháp – Cơ chế vận hành của ý thức
Vi Diệu Pháp (Abhidhamma) là phần trừu tượng và khó nhất, nhưng cũng sâu nhất.
Có thể so sánh:
Tạng Kinh trả lời cho câu hỏi “Đức Phật đã dạy những gì”
Thì Vi Diệu Pháp giải thích “Các quy luật của Pháp vận động ra sao”
Phần này mổ xẻ các vấn đề một cách tỉ mỉ:
Tâm là gì?
Các thành phần tâm lý hiện diện trong từng read more khoảnh khắc tâm
Nguyên nhân hình thành các trạng thái bất thiện
Nghiệp được tạo và trổ quả ra sao?
Đối với người vừa khởi sự:
Chưa cần thiết phải nghiên cứu Abhidhamma ngay lập tức
Dẫu vậy, nhận thức được giá trị của nó sẽ giúp hành giả tránh được những hiểu biết lệch lạc hoặc cảm tính về giáo pháp
Mối liên hệ giữa Tam Tạng và Tam Học
Để ghi nhớ một cách đơn giản:
Vinaya Piṭaka tương ứng với Giới (Sīla)
Sutta Piṭaka hướng đến Định (Samādhi)
Tạng Vi Diệu Pháp → Tuệ
Mỗi tạng đều có vai trò riêng nhưng luôn song hành cùng nhau:
Nhờ giữ Giới sạch trong mà Định lực được củng cố
Có Định → Tuệ mới sinh
Khi có trí Tuệ soi sáng, việc giữ Giới trở thành một sự tự nguyện sâu sắc
Cách thức tiếp cận Tipiṭaka hiệu quả cho hành giả sơ cơ
Một vài lời khuyên thiết thực:
Tránh việc nôn nóng muốn nắm bắt toàn bộ ngay lập tức
Cần tiếp cận theo trình tự hợp lý:
Hiểu tinh thần Giới
Lấy Kinh điển làm tấm gương để điều chỉnh nếp sống hằng ngày
Nếu có điều kiện thuận lợi, hãy đào sâu Vi Diệu Pháp để mở mang trí tuệ chuyên sâu
Tam Tạng không phải để trưng bày kiến thức, mà để:
chuyển hóa thân – khẩu – ý trong đời sống hằng ngày